Türkiye-Afrika ortaklığı

*Avrupa’daki tarım alanlarının ortalama 70-80 yıl verimlilik ömrüne sahip olduğu düşünülürken, kimyasal maddelerle geç tanışan Afrika’daki tarım alanlarının verimlilik ömrünün ise 250 yıla kadar çıkabileceği öngörülüyor.

*BM’nin 2013’te yayınladığı raporda, Afrika’daki tarım arazilerinin doğru hamleler yapıldığında ve nitelikli teknoloji ile desteklendiğinde dünyayı besleyebilecek özellikte olduğu vurgulanıyor.

*Türkiye’deki iş insanlarının Afrika’ya yönelmesi hem kıta ülkelerinin hem de Türkiye’nin lehine. Türk iş adamlarının tarımdaki tecrübe ve teknolojisini kıta ile buluşturması, az maliyetle çok kâr fırsatı sunuyor.
 
Oluşturulmaya çalışılan olumsuz algıya rağmen, Afrika kıtası zengin tarım potansiyeli ile dikkat çekiyor. Dünyadaki mevcut tarım arazilerinin yaklaşık altıda birini üzerinde barındıran kıta ülkeleri, toplamda gayri safi yurtiçi hâsılalarının yüzde 65’ini, istihdamının ise yüzde 65’ini tarım sektöründen sağlıyor. Kıtadaki tarım alanlarının Avrupa’daki ve dünyanın diğer birçok bölgesindeki muadillerine göre oldukça uzun bir verimlilik ömrüne sahip olduğu düşünülüyor. Örneğin Avrupa’daki tarım alanlarının birçoğunun ortalama 70-80 yıl verimlilik ömrü varken, kimyasal maddelerle Avrupa’daki toprakların aksine geç tanışan Afrika’daki tarım alanlarının verimlilik ömrü 250.

DEĞERLİ ÜRÜNLER

Nil Nehri çevresi ile Batı ve Güney Afrika’nın bazı bölgeleri, tarımsal verimlilik bakımından diğer bölgelere kıyasla zengin olarak nitelendiriliyor. Bu kapsamda Kuzey Afrika’da buğday, mısır, pamuk, üzüm, hurma ve pirinç; Batı Afrika’da fıstık, pirinç, meyve, kahve, mısır, kakao, pamuk ve kauçuk; Orta Afrika’da palm yağı, kahve, kauçuk, kakao, pamuk; Doğu Afrika’da pamuk, kahve, mısır, buğday, pirinç ve Arap zamkı, Afrika’nın güneyinde ise buğday, üzüm, meyve, pamuk, pirinç ve tütün yaygın olarak yetiştirilen ürünler.

TOPRAK KİRALAMA

Günümüzde ekilebilir tarım arazilerinin çokluğu, çok az masrafla birden fazla ürün alabilme fırsatı, tarımda kullanılabilecek makinelerin ucuz fiyatlarla satın alınabilme olanağı, ucuz içgücünün mevcudiyeti ve toprak satın alma konusundaki yasal boşluklardan ötürü toprak edinmenin kolay olması gibi nedenlerle birçok uluslararası aktör Afrika’dan toprak satın alarak ya da kiralayarak tarım yapma yoluna gidiyor. Günümüzde Körfez ülkelerinin birçoğu ile Çin, Almanya, ABD, Belçika, Danimarka, Fransa, İngiltere, İspanya, İsrail, İtalya, Kanada, Norveç ve Türkiye gibi devletler, Afrika’daki tarım arazilerine ilgi duyuyor, onları kiralayarak tarım yapmaya çalışıyor. Topraklarını kıta dışından gelen ülkelere satışa izin veren ya da kiralayan ülkelerin başında ise Angola, Benin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Etiyopya, Gana, Kenya, Kongo Cumhuriyeti, Liberya, Madagaskar, Malavi, Zambiya, Mali, Mozambik, Nijerya, Senegal, Somali, Sudan ve Tanzanya gibi devletler geliyor.

Zengin tarım arazilerinin ve iştah kabartan verimlilik fırsatlarına rağmen Afrika kıtası tarımsal kalkınma noktasında problemle karşı karşıya. Bunlar ise teknolojik imkânsızlıklar, tarımsal tecrübe eksikliği ve kaynak yetersizliği nedeniyle tarımda geleneksel yöntemlerin kullanılması, sulama konusunda birtakım güçlüklerin yaşanması, kolektif üretim merkezlerinin yerine gündelik ihtiyacı karşılayacak nitelikteki bireysel üretimin yaygın olması, yeteri kadar devlet desteğinin sağlanamaması, tarımda gübrenin az kullanılması neticesinde tarım arazilerinin tahrip olması, tarım arazilerinin doğal afetlere karşı son derece savunmasız olması gibi nedenlerle açıklanabiliyor. Bu hususta BM tarafından 2013’te yayınlanan raporda, Afrika’daki tarım arazilerinin doğru hamleler yapıldığında ve nitelikli teknoloji ile desteklendiğinde yalnızca kıta ülkelerini değil dünyayı besleyebilecek özellikte olduğu vurgulanıyor.

TÜRKİYE’NİN AVANTAJI

Afrika’daki ekilebilir arazilerin potansiyeli göz önünde bulundurulduğunda, tarım ülkesi olan Türkiye’deki iş insanlarının Afrika’ya yönelmesi kısa ve orta vadede hem kıta ülkelerinin hem de Türkiye’nin lehine. Türk iş adamlarının tarımdaki tecrübelerini ve ülkemizin mevcut tarım teknolojisini kıta ile buluşturması, az masrafla çok kâr fırsatı sunuyor. Üstelik tarihinde sömürgecilik geçmişinin bulunmaması ve ortaya konan iş kalitesi gibi nedenlerle, gerek Afrika’daki birçok devlet ve gerekse yerli halklar tarafından Türkiye’den giden işadamları Afrika’da teveccühe mahzar oluyor. Bu nedenle Afrika’da tarım konusu Türk iş adamları için vakit kaybetmeksizin gündeme alınıp kaçırılmaması gereken fırsatlara sahip. Bu noktadan hareketle son günlerde ülkemizde, Türkiye’nin Sudan’dan kiraladığı tarım arazisi anlaşmasının feshi konusu tartışılıyor. Halbuki küresel siyaset penceresinden bakıldığında Afrika’da tarım arazisi kiralamayı Türkiye’nin icat etmediği anlaşılıyor ki bu tarım politikasını pek çok ülke uyguluyor. Unutulmamalıdır ki, Türkiye’nin Afrika’da olduğu her yerde Afrika halklarının menfaatleri her daim korundu ve gelecekte de korunacak.

KITA GÜNDEMİ

* Abuja’daki ECOWAS 55. Zirvesi’nde Nijer Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou topluluğun yeni başkanı seçildi. Issoufou, başkanlık dönemi süresince bölgede güvenlik, ekonomi ve sosyal entegrasyon gibi konulara öncelik vereceğini açıkladı.
* Afrika’nın Sahel bölgesinde tehlikeli bir ideolojik savaş: Yıllardır başta terörizm olmak üzere çeşitli sorunlarla boğuşan bölge, Fransa gibi yabancı güçlerin müdahaleleriyle her geçen gün daha da derinleşen bir kaosa sürükleniyor.
* Dünyanın en kalabalık ikinci fil nüfusuna ev sahipliği yapan Zimbabve, 300 milyon dolar değerinde bir fildişi stokuna da sahip. Bu geliri elde etmek isteyen ülke, ‘nesli tehlike altındaki türlerin’ ticaretine kısıtlamalar getiren sözleşmeden çekilmeyi düşünüyor.
l Fas, 9 milyon konteyner kapasitesi ile Akdeniz’in en büyük konteyner limanını geçtiğimiz günlerde hizmete açtı. Bu liman aynı zamanda dünyanın en büyük 20 konteyner limanı arasında da yerini aldı.
* Kıtanın en büyük ekonomisi ve en kalabalık ülkesi olan Nijerya, Afrika içi ticareti artırmayı ve dünyanın en büyük ticaret bloğunu yaratmayı hedefleyen Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi (AfCFTA) anlaşmasını nihayet imzalamaya hazırlanıyor.
* Sudan’da genel kanının aksine Mısır’dan daha fazla piramit bulunuyor. Mısır’dan farklı olarak Sudan’da krallar piramitlerin içine değil, altına gömülü.
 
Afrika atasözü:
“Bir aslanla karınca kavgasında kazanan olmaz.”